آلوورا

 نام تجاری گیاه: 

Aloe Vera                                            

نام علمی گیاه:

.Aloe vera L                                                         

تاریخچه:

اولین یافته های تاریخی مربوط به گیاه آلوئه به 2100 سال پیش از میلاد مسیح بازمی‌گردد، که در مجموعه‌ای از لوح‌های گِلی سومری ذکر شده است. در سال 1552 پیش از میلاد مسیح از آن به عنوان ملیّن در پاپیروس ابرز مصری یاد شده است. علاوه بر مصریان، رومیان، یونانیان، عرب ها و هندی ها نیز خواص درمانی این گیاه را تشخیص دادند. در سال 1920 آلوئه ورا برای اولین بار به منظور توزیع دارویی کشت شد. استفاده تجاری از ژل آلوئه از دهه 50 آغاز شد و در دهه 60 یک داروساز به نام دکتر کواتز در دالاس (تگزاس ، ایالات متحده) موفق به استخراج ژل آلوئه ورا ضمن حفظ خواص درمانی آن شد. این گیاه در طیف وسیعی از اقلیم‌ها از جمله مناطق معتدل و نیمه گرمسیری رشد می کند؛ اگرچه بومی قسمت های شرقی و جنوبی آفریقا است و سپس در آفریقای شمالی و کشورهای مدیترانه معرفی شده است. ⁽¹⁾

خصوصیات محصول

خواص

 

1- تسریع کاهش وزن

براساس نتایج تحقیقی که در ژورنال Nutrition منتشر شد، مصرف کمپلکس ژل آلوورا میزان وزن و چربی را در افراد چاق مبتلا به پیش دیابت کاهش داد.⁽²⁾ همچنین در ژورنال Obesity Research and clinical Practice نتایج آزمایشی منتشر شد که نشان داد فیتواسترول‌های آلوورا تجمع چربی احشایی را در رت‌های چاق دیابتی کاهش داد و می‌تواند برای بهبود چربی خون بالا (هیپرلیپیدمی) و قند خون بالا (هیپرگلیسمی) مفید باشند. ⁽³⁾

2- ترمیم و جلوگیری از پیری پوست

آلوورا با افزایش بیان ژن پروکلاژن نوع 1(پروتئین کلاژن که باعث حفظ ساختار بافت‌ها می‌گردد، از پروکلاژن ساخته می شود) چروک‌های پوست و حالت کشسانی آن را در انسان بهبود می‌بخشد. ⁽⁴⁾

همچنین، گزارش شده است که ژل آلوورا اثر حفاظتی در برابر آسیب امواج به پوست دارد. نقش دقیق آلوورا  شناخته نشده، اما پس از مصرف ژل آلوورا آنتی اکسیدان پروتئینی به نام متالوتیونین در پوست تولید می‌شود که باعث حبس رادیکال‌های هیدروکسیل و جلوگیری از تخریب آنزیم سوپراکسید دیسموتاز و گلوتاتیون پراکسیداز در پوست می شود. ⁽⁵⁾

اثر این گیاه بر درمان زخم به ترکیب مانوز-6- فسفات نسبت داده می شود. همچنین آلوورا با افزایش سطوح هیالورونیک اسید و درماتان سولفات، که سنتز کلاژن و فعالیت فیبروبلاست را تحریک می‌کنند، باعث بهبود زخم می‌شود. ⁽⁴⁾

 3- تنظیم کلسترول خون

نتایج مطالعه‌ای که در سال 2010 به منظور بررسی اثر عصاره ژل آلوورا بر پروفایل چربی در رت‌های ویستار انجام شد و در ژورنال Nigerian Journal of Physiological Sciences به چاپ رسید، نشان داد رت‌هایی که ژل آلوورا را دریافت کرده بودند، کاهش معنی‌داری در مقدار کلسترول کل، تری‌گلیسریدها و نسبت کلسترول- کلسترول بد (LDL) پلاسما نشان دادند. همچنین نسبت کلسترول- کلسترول خوب (HDL) در این موش‌ها افزایش یافت. ⁽⁶⁾ در پژوهش دیگری که نتایج آن در ژورنال Clinical and Experimental Pharmacology and Physiology انتشار یافت، مشاهده شد که در رت‌های دیابتی شده با استرپتوزوتوسین، مصرف خوراکی عصاره ژل آلوورا با دوز روزانه 300 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن به مدت 21 روز، به طور قابل توجهی میزان قند خون در حالت ناشتا و کلسترول، تری گلیسریدها، اسیدهای چرب آزاد و فسفولیپیدهای پلاسما و بافت‌ها (کبد و کلیه) کاهش یافتند. ⁽⁷⁾

4- افزایش نشاط و انرژی

آلوورا باعث بهبود گردش خون و اکسیژن رسانی بهتر به سلول‌ها، ایجاد شادابی و برطرف شدن خستگی‌ها می‌شود، سطح انرژی را بالا می‌برد و حس خوبی به فرد می‌دهد. ^(8،9) آب آلوورا یک آنتی اکسیدان قوی است که آسیب سلولی در زمان استرس را کاهش می‌دهد و تغییرات بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی بدن را در این حالت به حداقل می‌رساند. ⁽¹⁰⁾

5- تنظیم قند خون

آلوورا از زمان های قدیم در بسیاری از نقاط دنیا از جمله آمریکای لاتین برای درمان دیابت شیرین (DM) استفاده می شد. گزارش شده است که استفاده ی بلند مدت از ژل آلوورا سبب تعدیل مقدار قند خون در افراد ۳۵ تا ۶۵ ساله می‌شود. ⁽¹¹⁾ هر چند مطالعات نتایج امیدبخشی درباره‌ی استفاده از آلوورا برای کاهش قند خون حاصل کرده‎اند، نیاز است که این اثر با انجام آزمایش‌های دوسوکور و تصادفیِ بیشتر، تأیید شود. فیتواسترول‌ها و سایر عناصر کم مقدار موجود در آلوورا در کاهش قند خون بر اثر مصرف ژل این گیاه نقش دارند. در مدل‌های جانوری هم دیده شد که آلوورا سبب کاهش مقاومت به انسولین می‌شود. ⁽¹²⁾

6- بهبود عملکرد دستگاه گوارش

آلوورا برای درمان اختلالات معده و روده بسیار استفاده می شده است ولی درباره ی اثر آن مدارک متناقضی وجود دارد. در تحقیقی که اخیرا برای بررسی اثر آلوورا در درمان کولیت زخمی انجام شد نتایجی امیدبخش، هرچند غیرقطعی، به دست آمد. محققان پیشنهاد دادند آزمایش های کنترل شده ی بیشتر و وسیع تری در این زمینه انجام شود. ⁽¹¹⁾

در آزمایشی که روی رت‌ها انجام شد، آلوورا اثری مشابه داروی امپرازول در بهبود زخم معده داشت. عصاره‌ی آلوورا از ترشح اسید در معده جلوگیری می‌کند که می‌تواند به سبب حضور لکتین‌ها در این گیاه باشد. استعمال آلوورا با افزایش مقاومت موکوس باعث کاهش میزان زخم می‌شود. ⁽¹³⁾

7- افزایش قدرت باروری

اثر عصاره ی هیدروالکلی گیاه آلوورا بر میزان هورمون های جنسی موش های صحرایی بررسی شد و نتایج نشان داد که این عصاره سبب افزایش غلظت سرمی هورمون استروژن شد. بنابر نتایج این مطالعه، عصاره‌ی آلوورا با دارا بودن ترکیبات فیتواستروژنی از جمله بتاسیتوسترول، خاصیت استروژن‌زایی دارد و می‌تواند بر میزان هورمون استروژن بیفزاید. ⁽¹⁴⁾

در پژوهش دیگری تزریق عصاره‌ی آلوورا به موش‌های سوری سبب افزایش اسپرماتوسیت‌های اولیه، میانگین وزن بیضه و هورمون تستوسترون در این حیوانات شد. محققان این اثر آلوورا را وجود عوامل آنتی آپوپتوز در عصاره‌ی این گیاه می‌دانند که سبب افزایش تعداد اسپرم می‌شود. همچنین با توجه به اینکه فلاونوئیدها و ویتامین‌های A، C و E آلوورا، قادر به کاهش تولید رادیکال‌های آزاد اکسیژن هستند، از روند تولید اسپرم و سلامت آن‌ها در برابر استرس اکسیداتیو محافظت می‌کنند. ⁽¹⁵⁾

8- ضد سرطان

محققان با بررسی اثر آلوورا بر سرطان سینه در موش‌های آزمایشگاهی مشاهده کردند که این گیاه میزان COX-2 و NMP-9 (پروتئین‌های وابسته به سیستم سیکلواکسیژناز) را کاهش داد. افزایش این دو ترکیب از علایم تشخیصی اولیه در سرطان سینه هستند. براساس نظر محققان احتمالا آلوورا می‌تواند مسیر سیکلواکسیژناز-2 (مسیر تولید عوامل التهابی در بدن) را مهار کند. ⁽¹⁶⁾

مواد مؤثر

 

ژل و شیره (شیرابه) دو ماده ی اصلی هستند که این گیاه تولید می‌کند. به طور کلی آلوورا حاوی انواع ویتامین ها، آنزیم ها، موادمعدنی، قندها، لیگنین، ساپونین‌ها، سالیسیلیک اسیدها و آمینو اسیدها است. آنتراکوئینون‌های آلوئین و اِمودین، ملیّن و ضد میکروب هستند. گلوکومانان و آسمانان ترکیبات اصلی ژل هستند. ⁽¹⁷⁾

دانستنی ها

 

 

• براساس برخی داستان ها، اسکندرکبیر با توصیه ی ارسطو، جزیره ی سوکوترا را برای در امان نگه داشتن منابع آلوورا فتح کرد تا از این گیاه برای درمان زخم سربازانش استفاده کند. ⁽¹⁸⁾
• مصری ها آلوورا را «گیاه ابدیت» می نامیدند و از آن برای درمان عفونت و بیماری های پوستی استفاده می کردند.
• در امپراطوری هند، چین، یونان و روم، آلوورا برای درمان زخم، گزیدگی، سوختگی، عفونت، التهاب و تورم استفاده می شد.
• بر اساس علم آیورودا، آلوورا دارای چهار طعم شیرین، ترش، تلخ و گس است. ⁽¹⁹⁾

 

حد مجاز مصرف

 

0/05 گرم پودر آلوئه در شب دوز واحد توصیه شده است. ⁽²⁰⁾

 

مصرف دوزهای خوراکی زیر در تحقیقات علمی مورد مطالعه قرار گرفته‌اند:

یبوست: مصرف 200-100 میلی گرم آلوئه یا 50 میلی گرم عصاره آلوئه در شب مورد استفاده قرار گرفته است.

دیابت: مؤثرترین دوز و شکل مصرف آلوئه برای دیابت نامشخص است. دوزها و شکل‎های مصرف گوناگونی از آلوئه به مدت 14-4 هفته به شکل پودر، عصاره و آبمیوه استفاده شده است. مقادیر استفاده پودر از 100 تا1000 میلی گرم روزانه و آبمیوه  از 15 تا 150 میلی لیتر روزانه هستند.   

فیبروز زیر مخاطی دهان (بیماری دهان):  آبمیوه خالص آلوورا 30 میلی لیتر 2 مرتبه در روز همراه با استعمال ژل آلوورا خالص بر روی ضایعه 3 بار در روز به مدت 3 ماه استفاده شده است.

برای کاهش وزن: محصول خاص ژل آلوورا حاوی 147 میلی گرم آلوئه 2 بار در روز به مدت 8 هفته استفاده شده است. ⁽²¹⁾

بهترین زمان مصرف

 

هنگام شب پیش از خواب برای رفع یبوست و در طول روز برای کاهش وزن مصرف شود. ⁽²¹⁾

عوارض جانبی و واکنش‌ های حساسیت ‌زا

 

بارداری و شیردهی: گزارشی وجود دارد که آلوئه با سقط جنین مرتبط است. همچنین می‌تواند عامل خطری برای نقص مادرزادی باشد. در صورتی که باردار یا شیرده هستید، از مصرف خوراکی آلوئه پرهیز کنید.

 

کودکان: کاربرد مناسب ژل آلوئه بر روی پوست احتمالا ایمن است. مصرف شیره و عصاره کل برگ به صورت خوراکی توسط کودکان احتمالا ناایمن است. کودکان زیر 12 سال ممکن است درد و کرامپ‌های شکمی و اسهال داشته باشند.    

– دیابت: به نظر برخی محققین آلوئه می‌تواند قند خون را پایین بیاورد. اگر شما آلوئه را به صورت خوراکی مصرف می‎کنید و دیابت دارید، سطوح قند خونتان را در فواصل کم کنترل کنید.

بیماری‌های روده‌ای مانند بیماری کرون، کولیت های زخمی یا انسداد و گرفتگی روده‌: اگر هر یک از این شرایط را دارید، شیره آلوئه را استفاده نکنید. شیره آلوئه تحریک‌کننده روده است. به یاد داشته باشید که محصولات تهیه شده از برگ‌های آلوئه حاوی مقداری شیره آلوئه است.

همورویید: اگر همورویید دارید، شیره آلوئه را مصرف نکنید چراکه می‌تواند وضعیتتان را بدتر کند. به یاد داشته باشید که محصولات تهیه شده از برگ‌های آلوئه حاوی مقداری شیره آلوئه خواهد بود.

مشکلات کلیوی: دوز بالا از شیره آلوئه با نارسایی کلیوی و سایر مشکلات جدی مرتبط شده است.

جراحی: آلوئه ممکن است بر سطوح قند خون اثر بگذارد و می‌تواند با کنترل قند خون در طول جراحی و بعد از آن تداخل ایجاد کند. حداقل 2 هفته قبل از جراحی مصرف آلوئه را متوقف کنید.  ⁽²¹⁾

• استفاده طولانی مدت از آلوورا سبب پیگمانتاسیون مخاط روده می‌شود که البته با قطع مصرف، این عارضه نیز برطرف می‌گردد. استفاده طولانی مدت همچنین باعث آلبومینوری (از دست رفتن آلبومین بدن) و هماتوری (خون ادراری) می‌شود.
• بروز حساسیت شدید پوستی به دنبال استفاده طولانی مدت خوراکی و استعمال خارجی گزارش شده است.
• از دست دادن الکترولیت‌ها، به طور خاص پتاسیم، نیز از نتایج دیگر استفاده طولانی مدت از این گیاه است.
• استفاده بلند مدت از این گیاه سبب کاهش «پپتید وازواکتیو روده‌ای» و هورمون سوماتواستاتین می‌شود که می‌تواند به بافت عصبی روده آسیب برسانند. ⁽²⁰⁾

 

 ^* هر فرد ممکن است نسبت به گیاهان و ادویه‌های خاصی حساسیت داشته باشد که این حساسیت باید در درجه اول توسط خود فرد و در درجه دوم توسط پزشک تشخیص داده شود. البته این واکنش‌های آلرژیک عوارض جانبی مزمن یا حاد ایجاد نمی‌کنند و بعد از شناسایی گیاه حساسیت‌زا و قطع مصرف آن‌، عوارض ناشی از آلرژی برطرف خواهد شد.

هیچ شرکت یا هیچ محصولی نمی‌تواند از واکنش‌های آلرژیک بدن‌های مختلف از پیش آگاهی داشته باشد. ناسازگاری بدن با یک یا چند گیاه خاص هر چند به ندرت پیش می‌آید اما به هر حال ممکن است مصرف­ کنندگانی با آن مواجه شوند.

 

تداخل های دارویی احتمالی

 

داروهای گلیکوزیدهای قلبی و ضد آریتمی: مصرف مزمن آلوئه می‌تواند منجر به از دست رفتن پتاسیم شود که باعث افزایش عملکرد گلیکوزیدهای قلبی و داروهای ضدآریتمی می‌شود.

دیورتیک‌های تیازیدی، دیورتیک‌های لوپ، لیکوریک و کورتیکواستروئیدها: در صورت مصرف آلوئه همراه با این عوامل امکان کمبود پتاسیم افزایش می‌یابد. ⁽²⁰⁾

همچنین مصرف خوراکی داروهای زیر با آلوئه تداخل ایجاد می‎کند:  دیگوکسین (لانوکسین)، داروهای ضد دیابت (گلیمپراید، گلیبوراید، انسولین، پیوگلیتازون، رزیگلیتازون، کلرپروپامید، گلی پیزاید، تولبوتامید)، سووفلوران (اولتان)، ملین‌های تحریک‌کننده (بیزاکودیل مانند کورکتول و دلکولاکس، کاسکارا، روغن کرچک و سنا)، وارفارین (کومادین)، داروهای ادرارآور (کلروتیازید، کلرتالیدون، هیدروکلروتیازید). ⁽²¹⁾

کاربرد در طب قدیم